نقش آهک در استخرهای پرورش ماهی

نقش آهک در استخرهای پرورش ماهی

آبزیان و به خصوص ماهی‌ها یکی از مواد غذایی انسان‌ها به شمار می‌آیند. آنها علاوه بر تامین منبع غذایی به عنوان یک ماده ارزشمند به شمار می‌روند. آنچه در سالم بودن آنها بسیار تاثیر گذار است، نوع پرورش ماهی می‌باشد. در پرورش آبزیان و به خصوص ماهی‌ها، آهک‌ها به ویژه آهک هیدراته تاثیر بسزایی دارد. این ماده معدنی سرشار از کلسیم است که از قدیم الایام در تولید و پرورش ماهی و آبزیان مختلف نقش فراوانی داشته است. در این مقاله قصد داریم در مورد نقش آهک در استخرهای پرورش ماهی سخن به میان آوریم.

آهک هیدراته یا آهک شکفته چیست

قبل از اینکه بخواهیم در مورد نقش آهک‌ها صحبت کنیم، بهتر است اول آهک هیدراته یا شکفته را بشناسیم. به یکی از فرآورده‌های سنگ آهک که به صورت شیمیایی تولید می‌گردد، آهک شکفته می‌گویند. شکفته شدن آهک‌ها یک فرایند شیمیایی می‌باشد. این فرآیند به وسیله تماس آهک‌های هیدراته با آب به وجود می‌آید. شکل ظاهری آهک‌های هیدراته به صورت کریستال بی رنگ است. از نظر ساختار و ظاهری، شبیه پودر سنگ می‌باشند‌. البته ناگفته نماند که به آهک هیدراته همان آهک شکفته هم گفته می‌شود. این آهک علاوه بر پرورش ماهی‌ها در ساختمان سازی، تصفیه آب، پرورش دام و تولید کاغذ کاربرد‌های فراوانی دارند.

دلایل استفاده از آهک در استخرهای ماهی

اصولاً از انواع متفاوتی آهک در پرورش ماهی و میگو‌ها استفاده می‌شود. زیرا این ماده یک ضدعفونی کننده قوی برای کف یا کل محیط استخر و آکواریوم می‌باشد. اما تنها دلیل استفاده از آنها ضدعفونی کنندگی نیست، بلکه دلایل بسیار زیادی را به همراه دارد که در آن بررسی آن می‌پردازیم.

خاصیت قلیایی آهک

اصولاً آهک زنی یا آهک پاشی استخرها به دلیل خاصیت قلیایی آهک‌ شکفته انجام می‌شود. این خاصیت قلیایی موجب تجزیه شدن بی کربنات شده و ساخت گاز کربنیک را بیشتر می‌کند. این عملیات باعث ایجاد محیطی آماده برای فتوسنتز گیاهان می‌شود. آهک در استخرها به صورت یک ماده منعقد کننده عمل می‌کند. به این شکل که مواد کلوئیدی را به راحتی در سطح آب ته نشین می‌نماید. این امر موجب شفافیت آب می‌گردد. آهک‌های هیدراته یک ماده ضد عفونی و در واقع ضد آفت هستند که بسیاری از انگل‌ها و عوامل بیماری زا را به سرعت از بین می‌برند.

افزایش گاز دی اکسید کربن

به دلیل خاصیت قلیایی بودن آهک‌ها، دی اکسید آب را افزایش می‌دهند. با افزایش پیدا کردن دی اکسید، جمعیت پلانکتون‌ها هم بیشتر می‌شود که این خود عاملی برای تولید اکسیژن بیشتر جهت حفظ ماهی‌ها است. مطابق  با مطالعات انجام شده استفاده از آهک‌های شکفته در استخر ماهی ها، تولید ماهی‌ها را دو تا سه برابر بیشتر خواهد کرد.

غنی از کلسیم بودن آنها

به دلیل داشتن مقادیر بسیار زیادی کلسیم در آهک‌ها، از آنها به‌عنوان تغذیه گیاهان آبزی بسیار مورد استفاده قرار می‌دهند. البته کلسیم برای رشد و پرورش ماهی‌ها هم حائز اهمیت است. همانطور که پیشتر اشاره کردیم آهک‌ها به دلایل مختلفی در استخر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما علاوه بر این دلایل آنها دارای یک سری مزایا هستند که در ادامه به صورت تیتروار به آنها اشاره خواهیم کرد.

• بالا بردن مقاومت و استحکام بدنه و کف استخرها
• از بین بردن عوامل میکروب زا و ضد عفونی کردن قوی استخر پرورش ماهی
• کم کردن لجن‌های ته نشین شده در کف استخر
• اصلاح ph آب و رفع مشکلات اسیدی آب
• ضدعفونی کردن سطح آب از انگل، جلبک و لارو قورباغه‌ها

آهک‌های مناسب استخر

اصولاً از هر نوع آهکی برای استخر استفاده می‌شود، اما اگر به دنبال آهک تاثیرگذاری هستید بهتر است بی درنگ به آهک پاشی نپردازید. به عنوان مثال آهک‌های زنده یا اکسید کلسیم خاصیت دو برابری نسبت به سنگ آهک دارند. علت پرخاصیت بودن آنها هم محلول بودن در آب است. در حالی که سنگ آهک در آب حل نمی‌شود. بنابراین از نظر اثر گذاری پرخاصیت‌ترین آهک، آهک زنده می‌باشد. بعد از آن هم آهک هیدراته است. آهک‌های هیدراته یکی از موثرترین نوع آهک در استخرهای پرورش ماهی شناخته می‌شوند. اما از نظر اثرگذاری، کربنات کلسیم یا سنگ آهک از همه تاثیر کمتری را خواهد داشت.

مهم‌ترین نکات در انجام آهک پاشی

تنها استفاده از آهک‌ها برای استخر مفید نیست. بلکه رعایت نکات مهم در اجرای آنها هم حائز اهمیت است.

1. یکی از نکات بسیار مهم که باید مورد توجه قرار گیرد، زمان آهک پاشی است. زمان مناسب برای آهک پاشی باید بعد از تخلیه استخر و بعد از برداشت محصول که همان ماهی است، انجام شود.
2. دومین نکته خشک بودن استخر است. یعنی باید حتماً کف استخر خشک بوده یا حداقل رطوبت را داشته باشد همچنین باید ماهی ریزی حداقل دو هفته بعد از آهک پاشی انجام شود که ماهی‌ها از بین نروند.
3. سومین نکته میزان استفاده از آهک‌های شکفته است. در فصل تابستان و گرم سال میزان آهک‌ها باید کمی بیشتر از فصل‌های سرد سال باشد. به عنوان مثال میزان آن باید ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلو آهک برای هر هکتار استخر باشد. این میزان موجب می‌گردد که مواد آلی معلق و تیرگی‌ها از بین برود.
4. چهارمین نکته نحوه آهک پاشی است. ریختن آهک‌ها باید به نحوی انجام گیرد که کل طول کانال‌های آبرسان را آهک‌های هیدراته پوشش دهند.

سخن پایانی

اطلاعات مفید و مختصری که در مورد آهک و نقش آن در استخر پرورش ماهی بود را در اختیار شما قرار دادیم. اما بهتر است حتماً قبل از انجام عملیات آهک پاشی از دستکش‌های محافظ و محکم استفاده نمایید. زیرا آهک خاصیت سوزانندگی دارد و به دست‌ها آسیب می‌رساند.